Bu yazıda sizlere etik konusunun Perinatal Psikoloji alanına nasıl yansıdığından kısaca bahsetmek istedim. Aslında oldukça geniş olan bu konu bence her uzmanın öncelikli olarak içselleştirmesi gereken konulardan biridir. Daha geniş ve ayrıntılı içeriğini ise üzerinde çalıştığım kitabımda ilerleyen dönemlerde sizlerle buluşturmayı düşünüyorum. Şimdiyse gelelim konuya…

Etik, aile içinde, toplumda, günlük yaşamda ve çalışma yaşamında insanların davranışını ve karşılıklı etkileşimini belirleyen ahlaki ve manevi standartların doktrinidir.  Genellikle “ahlak” ve “maneviyat” terimleri birbirinin yerine, eş anlamlı kelimeler olarak kullanılır, ancak bu iki kelime arasında farklılıklar vardır.  Maneviyat, bir kişinin duygusal ve zihinsel durumunu, ahlak ise toplumda kişinin ortak davranış normlarını yansıtıyor.

Etik, sosyal normların salt kabulünün ötesinde bir entelektüel varsayımlar alanıdır.  Kökleri teoloji ve felsefeye dayanıyor ve iki ana kategoriye ayrılır: metaetik ve normatif etik.  Metaetik mantıksal düşünme, mantık ve anlambilim ile ilgilenir.  Bilimsel açıdan önemli olmakla birlikte, davranış kurallarını öngörmez. Normatif Etik ise etik normları ve bu normların insan yaşamına uygulanmasını inceler. Normatif etik iki temel unsuru oluşturuyor: yükümlülük normları ve ahlaki değerlerin normları.  Yükümlülük normları, insanların yükümlü oldukları davranış kurallarını tanımlar.  Bu kurallar, evrensel olarak uygulanabilir ve karar vermek için bir temel görevi görür. Ahlaki değerlerin normları ise, bir insanda neyin iyi neyin kötü olduğunu belirler.  Normatif etiğin belirli konularla ilgili içeriği, uygulamalı etiktir.  Seçilen meslek grupları için düzenleyici standartları belirler.

Şimdi gelelim konu başlığımız olan Perinatal Etik konusuna. Daha önce Perinatal Psikoloji ile ilgili yayınladığım video ve yazılarımda da bahsettiğim gibi, Perinatal kelimesi psikoloji alanına tıp alanından gelmiştir. Anlamı ise “lat. peri – çevresi, lat. natalis – doğum” anlamına gelen “doğum ve çevresi” demektir. Bu yüzden de bizler öncelikle kelimenin kökeni olan Tıp alanına bir göz atalım. Tıp etiği, tıp profesyoneli ile hasta arasındaki özel mesleki ilişkiyi inceler.

Tıp etiği dört ilkeye dayanır:

1) kişinin (insanın) hakları ve haysiyetine saygı;

2) “zarar verme” emrine uyulması;

3) merhamet (“iyilik yap”);

4) adalet veya göreve saygı.

Geçen yüzyılda, rahim içi görüntüleme yöntemlerinin yokluğu ve düşük anne rahmi teşhis olanakları nedeniyle, daha çok annenin ihtiyaç ve gereksinimleri ön plandaydı. Sağlık çalışanlarının tüm çabaları hamile kadının ihtiyaçlarına yönelikti. Perinatal Tıp alanındaki gelişmeler ve Perinatal Psikolojinin de gelişmesiyle beraber anne rahmindeki daha doğmamış bebeğin anneyle bir bütünlük oluşturmasının yanısıra anneden bağımsız bir insan olduğu fikri de kabul görmeye başladı. Artık bebeğin ruhsal, fiziksel ve mental gelişiminin önemsendiği dönemler bu alanın etik ilkelerinin de değişmesine olanak sağladı. Perinatolojide araştırmaların ve çalışmaların nesnesi simbiyotik “anne-çocuk” ikilisi olmaya başladı. Şu anda perinatologlar-neonatologlar-perinatal psikologlar hamile bir kadını muayene veya tedavi ederken tek anneyi değil, anne ve bebeği iki kişi olarak ele alıyorlar. Bu bebeğin ahlaki haklara sahip olduğu ve ona etik ilkelerin uygulanması gerektiği anlamına geliyor.

Hamile bir kadının ve bebeğinin durumunu izlemek, her zaman her ikisi için de en iyi sonucu elde etmek gibi ikili bir hedefi takip ediyor. Ve yapılacak her hangi bir müdahale ve ya alınacak her hangi bir kararda bebeğin ve annenin her ikisinin de çıkarları ve gereksinimlerinin göz önünde bulundurulması gerektiğini ortaya koyuyor.

Perinatal dönemde anne – bebek ikilisiyle çalışırken ve hatta en basit düzeyde iletişim kurarken bile uzman olsanız da, olmasanız da yukarıda bahsi geçen 4 temel ilkeye uygun davranılması önemlidir. Çünkü bildiğiniz üzere bu dönem hem anne hem de bebek adına hassas bir süreçtir. Yapılmak istenen şey her ne kadar iyi bir niyetle yapılırsa yapılsın etik ilkeleri gözetmeksizin yapılan her davranışın sonucunun olumsuz neticeler verdiği tecrübeyle sabitlenmiştir.

Hatırlayalım ki bir insan yaşamı daha anne rahmindeyken, hatta daha da öncesine gidelim, bebek daha annenin fikrindeyken başlıyor. Toplumsal ve bireysel haklarımızın korunması, sağlanması da o süreçlerde başlıyor. Umarım bahsi geçen etik ilkeler bütün uzmanların sadece teorik değil, kalben de içselleştirdiği ve meslekte insana saygının en temel ilke olarak uygulandığı bir hal alır.

Sevgiyle,

Pervin AHMEDOVA

#pervinahmedova #kadincalismalari #perinataletik #perinataldönem #perinatalpsikoloji #kadın #kadıntürkiye #toplumsalcinsiyet #varoluşunaynasindakadin #kadinpratikleri #doktoraöğrencisi #kadınıgüçlendirmeprogramı #kadınınözüneyolculuğu #kadınkadınındostudur #ayurveda #tantra #taoism #ayurvedikpsikoterapi #dogalcinsellik #perinataletik #etik #blogyazısı